Arçutlu (Ardıclı) gənclərin inkişaf konsepsiyası   
                                               Birinci yazı       
            “ARDIC” Hərəkatının “Arça”  düşüncə mərkəzi.  Nədir,  “Arça” Düşüncə Mərkəzi? – Mərkəz eyni, oxşar və fərqli düşünənləri bir arada cəmləşdirən elmi və ictimai statuslu bir topludur, düşüncələri bir arealda, habelə oxşar və eyni nöqtələrdə sistemli şəkildə  koordinasiya edən brilikdir, cəmiyyətdir. Məlumdur ki, düşüncələrin fiziki və mənəvi aspektdə  ortaq nöqtələri, təyinatları, istiqamətləri və bu baxımdan da paralellikləri və kəsişmələri  təşkil edən  forma və məzmunları mövcuddur.  Həndəsi dillə ifadə etsək, düşüncələrin, baxışların bucaqları, diaqonalları, çevrəyə aid olan qövs və vətərləri, radiusu və diametri  vardır. Düşüncənin həcmi, kəmiyyəti, sahə üzrə miqyası, bu yöndə  tərkib elementləri mövcuddur. Düşüncələr mərkəzəqaçma və mərkəzdənqaçma kimi, dar, məhdud, habelə geniş funksiyalara, forma və mahiyyətə malikdir. Düşüncələr varlığı müdafiə öhdəliyinə malik olur.  
            Düşüncələrin fizikası onların mahiyyətini əks etdirir. Fizika özündə mahiyyəti daşıyır. Düşüncənin fizikası onun mövcudluğudur. Mahiyyət isə ruhudur, dərk olunan məğzidir.  Düşüncə-düşüncəyə harmoniya, ahəngdarlıq  verir. Vəhdəti yaradır.  Düşüncə bir qabiliyyət və istedaddır. Həm də öz yönünə görə həvəs və istəkdir.  Düşüncə mənəvi vəzifədir, məsuliyyət və öhdəlikdir. Ona görə ki, həyat düşüncələr, ideyalar üzərində qurulur.  Düşüncə məqsəddir, hədəfdir, istək və niyyətdir. Düşüncə məsuliyyət və öhdəlikdir, bu baxımdan da müqəddəs bir borcdur. Düşüncələr xeyirxah əməllərə, pozitiv ideyaların həyata keçməsinə rəvac verməlidir. Düşüncələr bəşəriyyətə xidmət göstərməli, irsi dəyərlərin, mahiyyətin  ötürülməsi üçün saxlanc xəzinə  və ötürücü rolunu oynamalıdır. Dərin düşüncələr fəlsəfidir, dəyər mənbəyidir,  Allah tərəfindən insanlara bəxş edilir. Bu düşüncələri faydalı axara yönləndirmək artıq vəzifədir. Ona sahib olanların öhdəliyidir.  İnsan öz düşüncələri ilə Allah və ümumilikdə bəşəriyyət  önündə məsuliyyət daşıyır.  Düşüncələri dərin olan şəxslərin məsuliyyəti daha da dərin olur. Çünki dərin düşüncələr geniş və əhatəli  fəaliyyətin əsaslarını təkmilləşdirir. Fəaliyyət genişləndikcə məsuliyyət və öhdəlik də böyüyür.  Düşüncələr duyğulara bağlı olduqda həyat da mənalı olur və xoşbəxtlik nəsib olunur. Düşüncələrin mükəmməliyi, mürəkkəb konstruksiyası kamillikdir, aqillikdir.  Bu da həyatı dərk etməyə və incəliklərin mahiyyətini anlamağa imkan verir. Gerçəkliyin inikasını əhatəli şəkildə təmin edir. Hər bir dərin düşüncənin bucağı, piki və ucları sadəlikdən, adilikdən və bəsitlikdən ibarətdir. 
            Düşüncə zövq yaradır, məmnunluq  verir. Pozitiv düşüncədə etika və estetika var. İnsan öz düşüncələri ilə özünü islah edir, bundan da zövq ala bilir. Estetik duyum əldə edir. Həmçinin yaxşı şeylər haqqında düşünəndə rahatlanır. Enerji əldə edir. Bu yöndə qəbul etmək olar ki, düşüncə ilə insan özünü tam idarə edə bilir. Düşüncə iradəni möhkəmləndirir. Qətiyyətlilik formalaşdırır. Xarakterdə mətinliyi, mübarizliyi aşılayır (birləşdirir, calayır), tərənnüm edir.  Ali düşüncələr duyğu ilə birləşdikdə səxavəti, xeyriyyəçiliy, xeyirxahlığı və bütün bəşəri hissləri oyadır. Düşüncələr yeni-yeni ideyaları, yenilikləri özündə kəsb edən amilləri ehtiva edir. Sistemli, faydalı düşüncələr ilə idarəçilik də tənzimləməni, seçimləri, təsnifatı, strukturlaşmanı özündə əks etdirmək imkanları qazanmış olur. Bu baxımdan da düşüncə mərkəzi inkişaf konsepsiyasının formalaşımasına və həyata keçməsinə rəvac verən ideyaları özündə məcmulaşdırmaq imkanlarına malik olur.  Düşüncələr öz axarı ilə gerçəkliklərə təsir edir, fəaliyyət dalğaları yaradır və gerçəkliklərlə, real şəraitlə təmas və aydınlıq üçün əsas və bağlayıcı, birləşdirici rol oynayır. 
            İnkişaf konsepsiyası, strategiyası və taktikası nəzəri baxımdan  ideyaların ardıcıl və tamamlayıcı şərtlərlə müəyyən məkanda və zamanda meydana gəlməsi və aktuallaşmasını özündə daşıyan  hadisələrin gerçəkləşməsi və təzahürüdür. Yəni, sadə dillə ifadə etsək, belə qənaətə gələ bilərik ki, inkişaf axarında gerçəkliklərdən yeni gerçəkliklər törəyir. Yeni-yeni ideyalar başlanğıc götürür və nəticə etibarilə inkişafın  reallaşması, praktiki əmələ keçməsi üçün zəmin yaranır. 
           Düşüncələrin yaratdığı estetik duyum özündə bir məna ifadə edir.   Düşüncə yolu və üsulu ilə insan öz gerçək mahiyyətini aşkarlaya bilir, öz mənasını dərk edir, kimlik statusunu formalaşdırır. Düşüncə əmələ, əməl də düşüncəyə təsir edir.  Hər ikisi bir-birini şərtləndirir, səbəb və nəticələr verir. Bununla da gerçəkliyin inikası, aydınlaşması meydana gəlir və insanların davranış üsulları formalaşır.   İdeyaların reallaşması fonunda hadisələrin gedişatı gerçəklikləri əks etdirir. Təzahürdən də yeni ideyalar meydana gəlir. Bu ardıcıl, şaxəli və şərtləndirici proseslər inkişafın əsaslarını və mahiyyətini özündə təsbit edir.   
            “Arça” Düşüncə Mərkəzi hadisələri, proseslərin məğzini  düşünür, düşüncələr yolu ilə  hadisələrin axarını yaratmaq, aktları sistemli şəkildə yönləndirmək  məqsədini özündə daşıyır.  Düşüncələr vasitəsilə hadisələr törədir (meydana gətirir), aktlar müəyyən edir. Mərkəz ideyalarla çıxış edir. Hadisələri şərh edir, analizlərdən nəticələr çıxarır. Mərkəz keçmişi axtarır, hadisə uyğunluqlarını bu gün və gələcək zamanla bağlayır.  Bu sintezdən də düşüncələrin tarixini, arealını və miqtyasını formalaşdırır. Analizlərdən əldə olunan nəticələrlə yeni-yeni ideyalar verir.  İdeyalar şəbəkəsini, konsepsiyasını formalaşdırır. Məqsəd inkişafdır, tərəqqidir, çiçəklənmədir.  Mərkəzdə ideyalar irəli sürülür və konsepsiyalar formalaşır. İdeyalar şaxələnir. Düşüncə özündə ideyalar cəmini ehtiva edir. Düşüncə hadisələri ifadə etməklə, hər bir məqamı əks etdirən təzahür vasitəsi rolunu oynayır. Düşüncə, fikir hər bir məqamı, anı, hadisəni, əşyanı, aləmi təsvir və təsəvvür edir, xəyallar yaradır.  Düşüncələr baza üzərində  (ağaca bənzər struktur üzərində) şaxələnir və piramidal formada  ətrafa doğru yayılır.  Düşüncələr ideyaları qəbul edir və yeni ideyaları aşkarlayır. Hər bir ideya özündə gerçəklik ehtiva edir.  Yeni ideyaların əmələ gəlməsi üçün şərtləri təqdim edir.  İdeyaların ardıcıl dərk olunmaları prosesləri baş verir.  İdeyalar həyat axarını müəyyən edən cərəyanları, axınları özündə ehtiva edir. Yeni forma və mahiyyəti yaradır. Yeni ideyalar yeni başlanğıclar verir, renovasiyanı yaradır. Zamanla ayaqlaşmanı özündə əks etdirir. Düşüncələr aydınlaşdırma funksiyasını yerinə yetirir, passivliyi aktivliyə keçirir.   Düşüncələr özü ilə addımları, aktları daşıyır. Düşüncələr hadisələrin baş verməsi prinsiplərini, reallaşdırılmasının üsul və qaydalarını  özündə əks etdirir. Düşüncə xatirə, yaddaş verir və bu yaddaş da faktların əks olunmasını, dərinə və ətrafa doğru şaxələnməsini  özündə ehtiva edir.   Düşüncələr sanki materiala, cismə həkk olunan litoqrafiya, piktoqrafiya, ideoqrafiya rolunu oynayır və hadisələri saxlanca verir.   
            “ARDIC” Hərəkatının “Arça” Düşüncə Mərkəzi Hərəkatın düşünən, keçmişi, indiki zamanı və gələcəyi beyinlərində və qəlblərində gəzdirən üzvlərinin fikir birliyidir. Fikirlər ortaq koordinatlarda, müəyyən nöqtələrdə  üzvi şəkildə bağlanır. Oxşar mahiyyət və məzmun  kəsb edir.  Nöqtələr özlüyündə başlanğıc və son dayanacaqları, eləcə də ayırıcı yolları, şaxələndirici funksiyanı daşıyır.  Bu da özlüyündə vahid amalları və məqsədləri, arzu və istəkləri cəmləşdirir.  Amallardan, məqsədlərdən, vəzifə və funksiyalardan yeni-yeni parametrlər, uclar, bucaqlar və start mərkəzləri formalaşır.  Ardıcıl, serial düşüncələr  cərəyanları, axarları özündə ehtiva edir ki, bu da nəticədə real gerçəklikləri daşıyır.  Yəni düşüncələrdə inkişafın, tərəqqinin ruhu duyulur. 
               “Arça” ardıc ağacı deməkdir. Məcazi mənada ifadə etsək, hərəkatın düşüncəsi ağac kimi şaxələnir, kökdən elementləri, qidaları  qəbul edir və budaqlara, yarpaqlara doğru yayır və  yayılır. Düşüncə elementləri budaqlar içində gəzərək öz enerjisini təqdim edir. İnkişaf şərtlənir. Əldə olunanlardan faydalanmalar, qidalanmalar meydana gəlir.  İnkişaf, tərəqqi, çiçəklənmə düşüncələrin daşyıcısı funksiyasını özündə cəmləşdirir.   Düşüncələr ağac kimi ətrafla fotosintez prosesinə cəlb olunur.  Botanikanın dili ilə ifadə etsək,  strukturlarda avtotroflar (qidalandırıcılar) məhz mənalı düşüncənin özü olur.    Düşüncələrin konstruksiyası ağac formasındadır. Şəbəkə xassəsinə malikdir, yayılandır, sintez olunmuş formada şaxələnəndir. Düşüncə ağac konstruksiyasına uyğun şəkildə artır,  törəyir, inkişaf edir və geniş arealları əhatələndirir.  Ağacın yaşıl rəngi düşüncələrin daim aydın olmasını və açıq məzmununu özündə ifadə edir.  Ağac  rəmzi sistemdə köklü və budaqlı əsasların qarşılıqlı şərtləndiriciliyini özündə əks etdirir.   Fotosintez prosesi ruhun və fizikanın yaşaması üçün qidalar hazırlayır, ətrafdan qeyri-üzvi maddələri cəlb edir və üzvi və faydalı elementlərə, qida mənbəyinə çevirir. “Arça” Düşüncə Mərkəzi qidalandırıcı, yönləndirici, yayıcı və ortaq məxrəclərdə və koordinatlarda elementləri birləşdirici strukturu özündə daşıyır. 
               “ARDIC” Hərəkatı özlüyündə cəmiyyəti, dövləti, xalqı, icmaları, bütövlükdə bəşəriyyəti və insanları düşünür. Eyni və oxşar düşüncə subyektlərini bir arada birləşdirir.  Konkret və mücərrəd, real və ideal düşüncələrin  şəbəkəsini meydana gətirir, düşüncələri vəhdətləşdirərək konseptuallığa çevirir.   Müxtəlif sahələr üzrə düşüncə axarını yaradır. İdeyalar kompleksini formalaşdırır.  Düşüncə axarı beyinlərdə, məfkurələrdə sahələrin, obyektlərin predmetlərini formalaşdırır.  Düşüncə mücərrəd və konkret hadisələrin, təzahürlərin inikasını şərtləndirir. Düşüncə özünüdərkdir. Kimliyin tərkibini əks etdirir. Düşüncə şəxsiyyəti formalaşdırır, özünü tamamladır, özünüifadə funksiyasını yerinə yetirir. Düşüncələr, fikirlər əmələ nəzarət edir və davranış modellərini meydana gətirir. Düşüncə sayəsində şəxsin kimliyi müəyyən olunur, təsdiqlənir.  “ARDIC” Hərəkatının “Arça” Düşüncə Mərkəzi düşünməklə kəndin, xalqın, bəşəriyyətin özünüdərkini meydana gətirir.  Özünüifadənin və özünütəsdiqin meydana gəlməsinə əsas verir.  Düşüncələr hadisələrə yön verir və proseslərin axarını ifadə edir.  Hadisələrin artan templə gedişatını özündə əks etdirir. 
            İnkişaf prosesləri başlıca olaraq cəmiyyətin avanqard təbəqəsi olan gənclərin məsuliyyət, vəzifə və öhdəliklərinə aid olan məsələdir. Gənclərin total fəaliyyətinin nəticəsi olaraq əldə edilən dəyərlər inkişaf məhsullarıdır.  02 fevral Azərbaycan gəncləri günüdür. 1997-ci ildən qeyd olunur. 1 fevral 1997-ci ildə verilən Fərmanda qeyd olunur ki, 2 fevral Azərbaycan gənclər günü ona görə elan olunur ki, onlar dövlət quruculuğu sahəsində müstəsna rola malikdirlər. 1996-cı ilin fevral ayında keçirilən Azərbaycan gənclərinin birinci forumunda Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Heydər Əliyevin gənclərlə bağlı söylədiyi geniş nitqdə bu kimi  fikirlərə rast gəlinirdi: “...Bildiyiniz kimi, keçmiş illərdə də Azərbaycanda gənclərin qurultayları, yığıncaqları olubdur, görüşləri, festivalları olubdur. Mən özüm də vaxtilə gənc olmuşam və belə görüşlərdə, toplantılarda iştirak etmişəm. Keçmişdə gənclərin fəaliyyətini və gənclik təşkilatlarının fəaliyyətini layiqincə qiymətləndirərək, mən qeyd etmək istəyirəm ki, bu gün bu sarayda tamamilə başqa bir ab-hava duyulur: sərbəstlik, azadlıq ab-havası. Gənclər, yenə də deyirəm, öz ürək sözlərini sərbəst, istədiyi kimi deyirlər. O formalizm, ştamp, standart artıq aradan götürlməkdədir. Bu, çox sevindiricidir. Sevindirici cəhət ondan ibarətdir ki, gənclər respublikamızın həyatının bu çətin dövründə, ağır dövründə həyat, gələcəyə çox nikbinliklə baxırlar, yaşamaq, yaratmaq əzmindədirlər, böyük problemlər haqqında düşünürlər, böyük problemlər irəli sürürlər...”   
            BMT Baş Məclisinin  1999-cu il  17 dekabr tarixli qətnaməsi ilə 12 avqust Beynəlxalq Gənclər Günü elan olunub.    Ümumdünya Gənclər Günü 1985-ci ildə Papa II İohann Pavelin təşəbbüsü ilə Katolik Kilsəsi tərəfindən təşkil edilən gənclər üçün tədbirdir. Onun konsepsiyasına Polşada 1960-cı illərdən bəri mövcud olan İşıq-Həyat-Hərəkatı təsir etmişdir. 
            Gənclər gününn təsis olunmasından bu yana ölkə gəncliyinin yeni inkişaf mərhələsi başlayıb. Postmodernist dövrdə gənclik istər ölkədə, istərsə də dünyanın müxtəlif bölgələrində bəşəriyyətin inkişafına layiqli töhfələrini bəxş etməkdədirlər. Ölkə gəncliyi ilə bağlı qəbul edilən qanunvericilik aktları, dövlət proqramları özlüyündə bu sahədə ciddi bir konsepsiya  formalaşdırıb.    Bu baxımdan  da ümumi konsepsiya daxilində Qərbi Azərbaycanın tarixi Pəmbək mahalının Arçut (Ardıc) gənclərinin də öz inkişaf konsepsiyaları formalaşıb. Bu konsepsiya ümumazərbaycan gəncləri konsepsiyasının tərkibini təşkil etməkdədir.  Ardıc gəncləri  hələ  Qərbi Azərbaycanda yaşayarkən, qaçqın düşməmişdən öncə  öz həyatlarını daimi şəkildə Azərbaycan ölkəsi ilə bağlamışlar.  Ali və orta ixtisas təhsili, müxtəlif peşələrə yiyələnmək bu amilin şərtlənməsində həlledici vasitə olub.  XX əsr  Arçut gənclərini konsepsiyası Azərbaycanın o zamankı konsepsiyası ilə uyğunluq təşkil edib və ondan bəhrələnib.   Bu gün də bu proses davam etməkdədir. Arçut gəncləri ölkənin ictimai həyatında fəal rol oynamaqdadırlar. Ümumazərbaycan konsepsiyasının reallaşmasında öz layiqli töhfələrini bəxş etməkdədirlər.  
           Məlumdur ki, hər bir şəxs, fərd öz doğma yurdunun təmsilçisidir, nümayəndəsidir.  Doğma yurdu təcəssüm etdirən bütövdür, vəhdətdir, birləşdirici və bağlayıcı vasitədir, elementdir.  Yurdun təbii ruhunun daşıyıcısıdır.  Şəxs, fərd doğma yurdun, diyarın abı-havasının, məkanın və mühitin   elementlərinin təcəssüm etdirənidir, gerçəkliyidir.  Çünki şəxs ruhən  həmin yurdun, məkanın, ətraf mühitin, bu baxımdan iqlimin, flora və fauna mühitinin, litosfer və hidrosferin, atmosferin elementlərinin təcəssüm olunduğu fərddir, varlıqdır. Şəxs öz yurdunun, doğma diyarının etno-mədəni daşıyıcısıdır. Sosial strukturun tərkibidir. Mədəniyyəti ifadə edən elementlərin daşıyıcısıdır.  Ünsiyyət və əlaqə elementidir.  Mübadilələr sayəsində ruh elementlərinin ötürülməsi ilə məkanın mədəniyyət bütövü meydana gəlir. Buradan da icma, toplum, xalq və millət formalaşır. İcma və xalq eyni və müxtəlif dillərdə danışan və məkana bağlı olan etno-mədəni elementlərin vəhdətidir.  
             İnsan bir fərd olaraq dünyaya gəldikdə öz irsinin  bioloji daşıyıcısı olmaqla yanaşı, zaman-zaman ətraf mühitin də özünə toparlayıcı, çəkici, cəzbedici  ünsürünə çevrilir. Çünki ətrafdan qidalanır və xassəsini qəbul edir.  İnsan öz əməlləri  və davranışları ilə vərdişlər yaradır və bununla da öz cəmiyyətinin xassəsinin formalaşmasında iştirak edir.   Müəyyən bir məkanın nümayəndəsi olan şəxs, fərd özündə daşıdığı xassələrlə həmin məkanın identifikasiyasını yaradır. Sanki özünün  şəxsiyyətini təsdiq edən daşıyıcı bütövünə çevrilir.  Arçutda doğulub boya-başa çatan gənclər də elin, obanın ruhunu özlərinə çəkir, öz xələflərinin sələfləri rolunu oynayırdılar. Bu gün də bu proses davam etməkdədir. Yadlar əlində qalmış doğma kənd öz mövcudluğunu həm də keçmiş gənclərinin çiyinlərində, əməllərində və qəlblərində saxlayır. 
             İnsan böyüdükcə əxlaq və estetika daşıyan mənbəyə və lokomotivə, qatara  çevrilir.  Öz nəslindən və zamanından, məkanından qəbul etdiyini yaşadır və irsən ötürür.  İnsan xaraktercə vərdişləri qəbul edən olur və vərdişləri də ötürür, mübadilədə iştirak edir. Bu mübadilədən də ətraf mühit meydana gəlir.  Bu baxımdan  da insan ətraf mühitdə yaradıcı və qurucu ünsür, subyekt, tərəf rolunu oynayır. (Qeyd:  Məcburi köçkünlüyə qədər Ardıc gəncləri öz yaradıcılıqlarını və quruculuqlarını həm kənddə, həm də ölkənin digər məskənlərində ifadə edirdilər. Bununla da özlərini təsdiq edirdilər. Kəndin adını şərəflə, ləyaqətlə  daşıyırdılar. Öz icmalarında və başqa ictimai və sosial strukturlarda Ardıcı ləyaqətlə təmsil edirdilər. Başqa icmalardan qəbul etdiklərini da Ardıcda tətbiq edirdilər. “Arçut kökənli” məfhumunu şərəflə qoruyurdular və fəxarətlə yaşadırdılar ).   Yaradıcılıq və quruculuq qabiliyyəti təbii olmaqla yanaşı, istedada, bilik və bacarığa söykənir. Həyat vərdişləri, əmək təcrübəsi ilə təkmilləşir və bu təkmilləşmə prosesi özlüyündə bir məktəbə çevrilir. (Qeyd: Ardıcın təhsil və mədəniyyət məktəbi ilə yanaşı, sosial məktəbi də güclü təlim bəxş edirdi. Təhsildə əldə edilənlər, biliklər cəmiyyətdə də tətbiq olunurdu. Habelə, əxlaq normaları sosial məktəbdə təqdim olunur və inkişaf etdirilirdi. Bir sözlə, orta məktəb təhsili ilə cəmiyyət təlimi ahıəngdarlıq təşkil edirdi).   Bu yöndə qəbul etmək lazımdır ki, cəmiyyətin aparıcı qüvvəsi olan yeniyetmə və gənclik harmonik əsaslı  keçirici, ötürücü və bağlayıcı funksiya kəsb edir. Bu təbəqə irsən qəbul etdiyini daha da təkmilləşdirir, qazancları artırır və cəmiyyətin fonunu zənginləşdirir. Gənclik təkmilləşdikcə öz gücünü daha da artırır və faydalarını ardıcıl formada  və silsilə qaydada təqdim edir. Gənclik həyat yolunda öz xidmətini həyata keçirir və estafeti sonrakı nəslə ötürür.   Gəncliyin hərəkəti, kəmiyyət və keyfiyyət dəyişikliyi ilə xassələnən dinamikası və universal dəyişən fon  özlüyündə inkişafdır. (Qeyd: Arçut gəncləri çox aktiv idilər. Onlar əldə etdikləri biliklərdən yüksək səviyyədə istifadə etmək strategiyasını seçirdilər. Özlərini böyük ölkənin ictimai və sosial mühitində təsdiq etməyə can atırdılar. Kəndin adını yüksəkliklərə qaldırırdılar. Kəndin sosial-təsərrüfat aləmini mərkəzi və yerli hakimiyyətə layiqincə təqdim edirdilər və bundan fəxr hissi duyurdular. Cəmiyyət quruculuğunda yaxından iştirak və özünüsübut və özünütəsdiq başlıca kredo və meyar idi. Arçut gəncliyi öz iştirakı ilə öyünür və bundan  fəxarət hissi duyurdu).  Gəncliyin inkişafı dedikdə, onun ruh elementlərinin, mental dəyərlərinin zənginləşməsi ilə meydana gələn dəyişiklik  kimi başa düşülə bilər. Gəncliyin ideya bazasının zənginliyi, cəmiyyətə, həyata real baxışları  və bu baxışların sistemləşməsi özlüyündə konsepsiyanı, ideyalar məcmusunu meydana gətirir. Gəncliyin inkişaf konsepsiyası nəzəri baxımdan özündə çoxlu sayda ideya, təklif və təşəbbüsləri əks etdirir. Gənclik bu konsepsiya ilə özündə tələb və təklif yaradır. Tələbatın, ehtiyac meyarlarının ödənilməsi üçün gəncliyin potensialı mütləq cavab verən olur. Gənclik reaksiyası təbii instinktdir və adekvatlılıq şərtdir. Gənclik özünü proseslərdən kənarda saxlaya bilmir və proseslərin axarında görür. Eləcə də axarları formalaşdırır.  (Qeyd: Arçut gəncləri cəmiyyətdə avanqard ideya mənbəyi rolunu oynayırdı. Sovet quruculuğunda, həmçinin Azərbaycan və Ermənistanın həyatında  yaxından iştirak edirdi. Bununla da mədəniyyəti dərindən  mənimsəmə məqsədini güdürdü. Mədəniyyıtin özünü də aşılayırdı). Gənclik özündən tələbləri yaradır və özü də həmin təkliflərə cavab verir, təkliflərin təminatını həyata keçirir.  Bu yöndə gənclik böyük qüvvədir. Gənclik bir təbəqə olaraq daim çevikdir, aktivdir. Xarakteri elədir ki, yenilik axtarışındadır. Elementləri daimi olaraq qazanmaq strategiyasını güdür.  Gənclik mütəhərrikdir. (Qeyd: Arçut gəncləri də əldə etdikləri biliklər sayəsində   həm öz kəndlərində, həm də digər məkanlarda  yenilik axtarışında olurdular. Qazanclar və nailiyyətlər məna idi.  Texniki vasitələrin əldə olunması və bundan yararlanmaq başlıca strategiya və taktikaya çevrilmişdi. Kənd təsərrüfatında əməyin  mexanikləşdirilməsində geniş iştirak edir və kənd təsərrüfatının texnologiyasının mənimsənilməsində böyük səy göstərirdilər ).   Yeniliklər forma və mahiyyətin dəyişməsindədir, həm də formanı dəyişməklə mahiyyəti saxlamaqdadır. Bu proseslərin mərkəzi qüvvəsində gənclik dayanır. Əzmkarlıq, dəyanətlilik, ləyaqətlilik, mübarizlik, qətilik, iradəlilik, şücaətli olmaq, mətinli, sarsılmaz, möhkəm  olmaq, vüqarlı olmaq, hünərli olmaq,  prinsipiallıq, pozitivlik, inadkarlıq, dönməzlik  və s. kimi müsbət insani keyfiyyətləri özündə ifadə edən və şəxsiyyəti tamamlayan, nizam-intizamın və sistemliliyin əsaslarını özündə cəmləşdirən  gənclik bu kimi keyfiyyətləri, əlamətləri çeviklik, çalışqanlıq kimi keyfiyyətlərlə birləşdirdikdə tamamlama meydana gəlir. Gənclik çoxfunksiyalı  bütöv bir dinamik aparata çevrilir.  Gənclik öz yaradıcılıq və quruculuq xassəsini efirə, səhnəyə çıxardır. Təqdim edir.   Bununla da öz mənlyini, eqosunu qoruyur, möhkəmləndirir.  Gənclik daim ölkənin, xalqın  iftixarının, vüqarının mərkəzində qərarlaşmaq strategiyasını və hədəfini seçir. (Qeyd: Ardıc gəncliyi bölgədə nüfuz qazanmaq, seçilmək, ad-san əldə etmək, rəhbər ideyalarla çıxış etmək, müasirliyi daha tez mənimsək strategiyasını seçmişdi. Bu strategiya və proqram uğurla alınırdı. Nailiyyətlər  silsilə və ardıcıl xarakter kəsb edirdi. Arçut gəncləri XX əsrin 60-80-ci illərində  texniki-inqilabın  və quruculuq bumunun aktiv iştirakçıları idilər).
            Şəxs, fərd bu yöndə elin, obanın  mədəniyyətinin ifadəçisidir.  Daşıyıcılıq sayəsində kimlik, identifikasiya müəyyən olunur. Məlumdur ki, hər bir şəxs bir məmləkətdə doğulur. Doğulduğu yerin ruhunu təşkil edən elementləri qəbul edir. Həmin elementlərin realizəsi ilə yurdunun xassələrini kənar məkanda da ifadə etmiş olur. Ardıc kənd sakinləri qürbətdə olsalar da belə  öz ruhlarını son 37 ildə eyni olaraq, baza etibarilə dəyişməz şəkildə  saxlayıblar, tərkib elementləri itirməyiblər. Ardıc əsilli uşaq, yeniyetmə və gənclər öz böyüklərindən qəbul etdikləri elementlərin daşıyıcılarına çevriliblər. Böyüklərə bənzəmək, onlardan müsbət keyfiyyətləri və estafeti qəbul etmək bir şərtdir. Arçut gəncləri daimi olaraq  yaşda böyümək, əməldə böyümək, vəzifədə böyümək taktikasını seçərək, müəyyən pillələrə qədər qalxmağı hədəf kimi müəyyən edirdilər. Böyümək və nüfuz qazanmaq, cəmiyyətdə sayılıb-seçilmək, barmaqla göstərilmək  bir şərəf idi.  Yüksək məsuliyyətli vəzifələrdə təmsil olunmaq bir ucalıq idi və xidmətlərin miqyasını böyüdürdü. Yüksək vəzifələr kəndin gənclərinin istedad və bacarıqlarının maksimum realizəsi üçün imkanlar meydana gətirirdi.
            Gənclik  enerjili təbəqə olduğundan,  gəncliyin inkişaf konsepsiyası  özündə çoxlu sayda ideyaları məcmulaşdırır. Bu ideyalar fərdə, şəxsə, cəmiyyətə, dövlətə, bəşəriyyətə bağlı olur. İnkişaf konsepsiyası əlaqəli şəkildə inkişaf, hərəkət, dinamika elementlərini özündə ehtiva edir. Hərəkət, dəyişiklik, forma və məzmun keçidləri və əldə olunan qazanclar, fon və məzmun, mühit dəyişmələri inkişafın şərtlərinə aid olur. İnkişaf yaradıcılıq və quruculuqda özünü ifadə edən konstruktiv düşüncələrin əsaslarını əks etdirir. Rəngli, çalarlı və sistemli təcəssüm, həm də sistemli görünüş, nizam-intizam inkişafın özülünü, bazasını ifadə edir. Gəncliyin ideyaları bir-birini əvəz edəndə meydana gələn müstəvi özündə inkişaf mühitini formalaşdırır. İnkişaf mühiti inkişaf formulalarınının əsaslarını özündə ehtiva edir. 
         İnkişaf konsepsiyasının sisteliliyinin məğzini təşkil edən nizam-intizam bir əxlaqdır. Bu nizam-intizam özlüyündə  gözəlliyi və ciddiliyi  ifadə edir. Nizam-intizama çalarlı  elementlər cəlb edildikdə, rənglərin, çalarların harmonik, uyğun sintezindən gözəllik əldə olunur. Bu gözəllik ruhu zəngin edir. Ruhu qidalandırır.  Ruhu sakitləşdirir, ruha estetik zövq verir. Əxlaq fərdin özünü islah edir, münasibət və əlaqələrdə ölçü-biçi amilini şərtləndirir. İslah prosesləri sadəliyi ortaya çıxardır. Həmçinin gəncin mənəvi zənginliyinə xidmətin əsaslarını ortaya qoymuş olur. Arçut (Ardıc) gəncliyi elm, təhsil və əxlaqı özündə tələb kimi, şərt kimi qoymaqla, özündən şablonları uzaqlaşdırmaq funksiyasını yerinə yetirib və bu gün də həmin tendensiya davam etməkdədir.  
         İnkişafın təcəssümü ruhun zənginləşməsinə xidmət edir. Arçut kəndinin uşaqlarının, yeniyetmə və gənclərinin sağlam ruhda inkişafı başlıca şərt idi.  Sağlam ruhun rəhnində elə sağlam tərbiyə dayanırdı. Sağlam tərbiyə ciddi etikanın əsasını təşkil edirdi və sağlam baxışları özündə cəmləşdirirdi.  Gəncliyin potensialından fərdin özünün və cəmiyyətin  səmərəli  əsaslarla istifadəsi başlıca şərt idi. Gəncləri mənalı şəkildə həyata bağlamaq valideyn və müəllim tərbiyəsinin  prioritet məqsədlərinə, vəzifə və öhdəliyinə aid idi. Sağlam gənc yetişdirmək hər bir ailənin və məktəbin arzusu idi. Sağlam yeniyetməlik və gənclik sağlam irsin və ənənənin əsaslarını özündə ifadə edirdi. Gəncliyin elmi, təhsili, maarifçiliyi, dünyagörüşü, əxlaqı, estetikası birlikdə gənclik konsepsiyasını tamamlayırdı.  (Qeyd: Arçut gəncliyi sadalanan sahələr üzrə öz konsepsiyasını formalaşdırırdı. Kənddə uşaqların, yeniyetmə və gənclərin sağlam şəkildə bir-birini əvəzləməsi mühüm şərt idi. Gənclər həyata yeniliklər qatmaqla yaşamalı idilər. Eyni zamanda köhnəliyi saxlamaq, irsə sahib çıxmaq və  sadiq qalmaq  onların önündə başlıca vəzifə və öhdəlik idi.  Gənclər mədəni olmalı, tərbiyəli davranış nümayiş etdirməli idilər. Gənclər böyüyün-kiçiyin yerini bilməli idilər. Tələb həm də ondan ibarət idi ki, həyatlarını şən keçirməli idilər. Gənclik, yeniyetməlik həyata rənglər qatmalı, kəndin ruhunu zənginləşdirməli idilər. Bu baxımdan da məqsəd və vəzifələrə aid olmalı idi). 
              Arçut kəndində uşaq, yeniyetmə və gənclərin inkişafı ilə bağlı məşhur tezislərdən, şüarlardan biri belə idi: “Yaxşı, əla qiymətlərlə  oxuyursansa, tərbiyən yanaşı olmalıdır. O, olmadıqda oxumağın heç nədir!”  Tərbiyə, gözəllik, təmizlik oxumağı tamamlayırdı.  Bu tamamlama da özlüyündə şəxsiyyətin tərkibini təmin edirdi.  Ardıc düşüncəsi və əməli  ləyaqətli, dəyanətli, dəyərli, inanılan, zəmanətli və digər keyfiyyətlərə sahib olan insan yetişdirirdi. Müəllimlər tərbiyənin, özü də ictimai tərbiyənin  əsas mərkəzi elementləri idi. Ailə tərbiyəsini kənddə müəllim tərbiyəsi tamamlayırdı. 
           Kənddə gənclər arasında xüsusi dostluq forması olub. Bu dostluq qardaşlaşmaqdan ibarət imiş. Kəndin qocaman müəllimlərindən olan 15 iyun 1941-ci ildə Arçutda doğulmuş  Çəltikov Hacı Hacımahmud oğlunun məlumatına görə, Arçutda “qan qardaşlığı” deyilən xüsusi dostluq forması var imiş. Gənclər bu qardaşlığı yaratmaq üçün əl barmaqlarını yüngülcə kəsərək qan çıxarırlarmış və kəsilmiş yaraları bir-birinə tutuşdurub  qanlarını  qarışdırırlarmış. Bu, qardaşlıq üçün çox ciddi bir and vasitəsi imiş. 
             Ardıc kəndi Qərbi Azərbaycanın aparıcı yaşayış məskənlərindən biri  olub.  Kəndin aparıcılıq xüsusiyyətləri onun əhalisinin inkişaf tempi ilə əlaqədar olub. Kənd bir tərəfdən böyük potensial formalaşdırıb, digər tərəfdən də bu potensialdan səmərli istifadə edib.  Kənd geniş sosial ünsiyyətə malik olub və zəngin sosial –mədəni struktur yaradıb.  Bu avanqard xüsusiyyət  kəndin potensialında özünü ifadə edib. Belə ki, XX əsrin ikinci yarısından sonra kənddə maarifçilik hesabına, kadr və mütəxəssislər  sayəsində  böyük potensial formalaşıb. Kənddə kənd təsərrüfatı mütəxəssisləri fəaliyyət göstərib, kəndin təkmil inzibati idarəçilik sistemi olub.  Kənd orta məktəbi dünyəvi təhsil verib və bu təhsildən çoxlu sayda müxtəlif sahələri əhatə edən  kadr bazası yetişib, mütəxəssislər hazırlanıb. Orta məktəb  mütəxəssislər hazırlayan ali və orta ixtisas məktəbləri üçün bazanı təmin edib.  O zamankı gənclərin əsas maraqları elm, mədəniyyət, incəsənət, ədəbiyyat və müxtəlif texniki peşələrə yiyələnməkdən ibarət olub. Mühəndislik, həkimlik və müəllimlik peşələri, o cümlədən kənd təsərrüfatı texnikasının öyrənilməsi prioritetlik kəsb edib.
             Cəmiyyətin sağlamlığı kənd camaatının prioritet məqsədi olub. Uşaqların fiziki və mənəvi sağlamlıqları üçün əhatəli, şaxəli formalı  mühüm tədbirlər həyata keçirilib. Uşaqlar, yeniyetmə və gənclər fiziki sağlamlığa cəlb olunublar. İdman və bədən tərbiyəsi geniş yayılıb. Eyni zamanda ruh sağlamlığı da önəm kəsb edib. Gənclərin yetişməsində başlıca tələb olub.  Uşaqların, yeniyetmə və gənclərin tərbiyəsi kənd icmasının başlıca məqsədi ni təşkil edib.  O zaman kənd icması dedikdə, kəndin məktəb müəllimləri, ağsaqqal və ağbirçəkləri, kənddə nüfuzu olan və  söz sahibinə malik    digər şəxslərin qeyri-formal birliyi kimi başa düşülüb.  Bu birlikdə partiya və komsomolun böyük təsiri olub. Gənclər komsomola və partiyaya qoşulmaq üçün həvəsləndiriliblər. Dəyərli Sovet vətəndaşı yetişdirmək siyasətin başlıca hədəfi olub. 
              Kənddə yaşayanda məhlədə belə uşaqlar və yeniyetmələr küçədə müəllim və yaşlı adam  görəndə utandıqlarından qaçıb evlərinə gizlənərdilər, sıxılardılar.  Uşaqlar o dərəcədə ciddi tərbiyə olunurdu ki, müəllimdən və valideynlərindən, yaşlı insanlardan çəkinirdilər. Böyük danışanda kiçiklər  susurdular və diqqətlə qulaq asırdılar. Məktəb əsil etika və estetika amili   idi. Uşaq, yeniyetmə və gəncliyin səliqəli  geyimləri orta məktəbdə formalaşırdı. Məktəb estetikanı tərənnüm edən mərkəz idi.  Gənclər önündə böyüklərdən götürmək, onlardan öyrənmək tələbi qoyulurdu.    
            Kəndin uşaq, yeniyetmə inkişaf dövrünü başlıca olaraq iki böyük qismə ayırmaq olar: 1988-ci ilə qədərki dövr və 1988-ci ildən sonrakı mərhələ.  1988-ci ildən sonrakı, qaçqınlıq mərhələsi daha mürəkkəb oldu və dəyərlərin saxlanılması məsuliyyətini özündə saxladı. Gənclik qazanılmış dəyərləri əlində möhkəm saxladı və özü ilə indiki dövrə qədər saxlamaqda davam etməkdədir.  Yeni şərait, yeni gerçəkliklər yeni-yeni tələbləri ortaya qoydu.  Yeni gerçəkliklərlə ayaqlaşmaq Arçut gənclərinin ümdə vəzifəsinə və məsuliyyətinə çevrildi.  Yeni reallıqları çiyinlərində məsuliyyətlə daşımaq kəndin gənclərinin ümdə vəzifəsi idi. Tapşırıq olaraq qarşıya qoyulmuşdu.
Davamı var...
Elşən Nəsibov (Elşən Ardıc) 
Siyasətşünas-alim, yazıçı-publisist. “ARDIC” Hərəkatının təsisçisi. Qərbi Azərbaycan İcmasının üzvü

Archutlu (Ardıclı) Youth Development Concept 
First Part (First Article)

“Archa” Thought Center of the “ARDIC” Movement. What is the “Archa” Thought Center? – The center is a scientific and public status group that brings together the same, similar, and different thinkers, a community that systematically coordinates thoughts in one area, as well as similar and identical points. It is known that thoughts have common points, destinations, and directions, and in this respect, forms and contents that form parallels and intersections. If we express it in geometric terms, thoughts and views have angles, diagonals, arcs, and chords belonging to a circle, radius, and diameter. There are constituent elements in this direction, such as volume, quantity, and scale in the area of thought. Thoughts have narrow, limited, as well as broad functions, forms, and essences, such as centripetal and centrifugal. Thoughts have the obligation to protect their existence. The physics of thoughts reflects their essence. Physics carries the essence in itself.  The physics of thought is its existence. The essence is its spirit, its perceived essence.

Thought gives harmony, and harmony to thought. It creates unity. Thought is an ability and talent. It is also, in its own way, a passion and desire. Thought is a moral duty, a responsibility, and an obligation. Because  life is built on thoughts and ideas. Thought is a goal, a target, a desire, and an intention. Thought is a responsibility and an obligation, and in this respect it is a sacred duty. Thoughts should give rise to good deeds and the realization of positive ideas. Thoughts should serve humanity, playing the role of a repository and transmitter for the transmission of hereditary values and essence. Deep thoughts are philosophical, a source of value, and are bestowed upon people by God. Directing these thoughts into a useful direction is already a duty. It is the obligation of those who possess them. A person is responsible for his thoughts before God and humanity in general. The responsibility of people whose thoughts are deep is even deeper. Because deep thoughts improve the foundations of broad and comprehensive activity.

As activity expands, responsibility and obligation also grow. When thoughts are connected to emotions, life becomes meaningful and happiness is granted. The perfection, complex construction of thoughts, is perfection, intelligence. This also allows us to understand life and understand the essence of subtleties. It provides a comprehensive reflection of reality. The angle, peak, and tip of every deep thought consist of simplicity, ordinariness, and ease. Thought creates pleasure and gives satisfaction. There are ethics and aesthetics in positive thinking. A person improves himself with his thoughts and can enjoy it. He gains an aesthetic sensation. Also, when he thinks about good things, he relaxes. He gains energy. In this regard, it can be accepted that a person can fully control himself with thought. Thought strengthens the will. Forms determination. It instills (unifies, illuminates) firmness and struggle in character. When higher thoughts are combined with emotions, they awaken generosity, charity, kindness, and all human feelings.  Thoughts contain factors that bring new ideas and innovations. With systematic, useful thoughts, management also gains the ability to reflect on regulation, choices, classification, and structuring. In this regard, the center of thought has the ability to accumulate ideas that contribute to the formation and implementation of the development concept.
Thoughts affect realities with their flow, create waves of activity, and play a fundamental and connecting, unifying role for contact and clarity with realities and real conditions. From a theoretical point of view, the concept, strategy, and tactics of development are the realization and manifestation of events that involve the emergence and actualization of ideas in a certain space and time under consistent and complementary conditions. That is, if we express it in simple language, we can conclude that in the course of development, new realities arise from realities. New ideas take their beginning, and, as a result, a basis is created for the realization of development and its transition to practical action. The aesthetic sensation created by thoughts expresses a meaning in itself. Through the way and method of thinking, a person can discover his true essence, understand his meaning, and form his identity status. Thought affects action, and action affects thought. Both condition each other, giving cause and effect. Thus, the reflection and clarification of reality occur, and people's behavior patterns are formed. Against the background of the realization of ideas, the course of events reflects realities.  New ideas also emerge from manifestation.
These sequential, branched, and conditioning processes establish the foundations and essence of development. The “Archa” Thought Center contemplates the essence of events and processes, creates the flow of events through thoughts, and systematically directs acts. Through thoughts, it creates events and determines acts. The center comes up with ideas. It interprets events and draws conclusions from analyses. The center searches for the  connections of event correspondences with the present and future. From this synthesis, it forms the history, area, and quantity of thoughts. It gives new ideas with the results obtained from the analyses. It forms a network and concept of ideas. The goal is development, progress, and prosperity. Ideas are put forward and concepts are formed in the center. Ideas branch out. Thought contains the sum of ideas. By expressing events, thought plays the role of a means of manifestation that reflects each moment.  Thought, idea, describes and imagines every moment, event, object, and world, and creates dreams. Thoughts branch out at the base (on a tree-like structure) and spread outward in a pyramidal form. Thoughts accept ideas and reveal new ideas. Each idea contains reality. It presents the conditions for the formation of new ideas. The processes of sequential comprehension of ideas take place. Ideas contain the currents and flows that determine the course of life. 

It creates a new form and essence. New ideas give new beginnings; create renovation. It reflects keeping up with time. Thoughts perform the function of clarification, turning passivity into activity. Thoughts carry steps and acts with them. Thoughts reflect the principles of the occurrence of events and the methods and rules of their realization. Thoughts give memory, and this memory also includes the reflection of facts, their branching into the depths, and the surroundings.  Thoughts play the role of lithography, pictography, and ideography, as if engraved on material, body, and store events. The “Archa” Thought Center of the “ARDIC” Movement is a consensus of thought of the members of the movement who think they carry the past, present, and future in their minds and hearts. Thoughts are organically connected in common coordinates at certain points. They acquire a similar essence and content. The points themselves carry the starting and final stops, as well as the separating paths, the branching function. This in itself concentrates single deeds and goals, desires and wishes. New parameters, ends, angles, and starting centers are formed from deeds, goals, tasks, and functions. Sequential, serial thoughts contain currents, flows, which ultimately carry real realities. That is, the spirit of development and progress is felt in thoughts. “Archa” means a juniper tree.  Figuratively speaking, the thought of the movement branches like a tree, receives elements and nutrients from the root, and spreads and spreads to the branches and leaves. The elements of thought move through the branches, presenting their energy. Development is conditioned. Benefits and nourishment arise from what is achieved. Development, progress, and flowering combine the function of a carrier of thoughts. Thoughts, like trees, are involved in the process of photosynthesis with the environment. To put it in the language of botany, autotrophs (nutrients) in structures are precisely meaningful thought itself. The construction of thoughts is in the form of a tree. It has the properties of a network; it is spread and it is branched in a synthesized form. Thought grows, develops, and covers wide areas in accordance with the construction of a tree. The green color of the tree expresses the constant clarity and open content of thoughts. The tree symbolically reflects the mutual conditioning of rooted and branched bases in the system.  The process of photosynthesis prepares food for the survival of the soul and the body, attracting inorganic substances from the environment and converting them into organic and useful elements, a source of food.
The "Archa" Thought Center carries a structure that nourishes, directs, disseminates, and unites elements in common denominators and coordinates. The "ARDIC" movement in itself thinks about society, state, people, communities, humanity, and people as a whole. It unites the same and similar subjects of thought. It creates a network of concrete and abstract, real and ideal thoughts, unifies thoughts, and turns them into conceptualization. Furthermore, it creates a stream of thought in various fields. It forms a complex of ideas. The stream of thought forms the subjects of fields and objects in brains, ideologies. Thought conditions the reflection of abstract and concrete events and manifestations. Thought is self-awareness. It reflects the composition of identity. Thought forms personality, completes itself, and performs the function of self-expression. Thoughts and ideas control actions and create behavioral models. Thanks to thought, a person's identity is determined and confirmed.  The “Archa” Thought Center of the “ARDIC” Movement creates self-awareness of the village, the people, and humanity through thinking. It provides the basis for the emergence of self-expression and self-affirmation. Thoughts direct events and express the flow of processes. They reflect the increasing pace of events. Development processes are primarily a matter of responsibility, duties, and obligations of the youth, who are the avant-garde stratum of society. The values obtained as a result of the total activity of youth are the products of development. February 2 is the Day of Azerbaijani Youth. It has been celebrated since 1997.
 The decree issued on February 1, 1997, states that February 2 is declared the Day of Azerbaijani Youth because they have an exceptional role in the field of state building.  In the extensive speech delivered by the President of the Republic of Azerbaijan, Heydar Aliyev, at the first forum of Azerbaijani youth held in February 1996, such thoughts were found in the following speech about youth: “... As you know, in previous years there have been youth congresses, gatherings, meetings, and festivals in Azerbaijan. I myself was once young and participated in such meetings and gatherings. Having duly assessed the activities of youth and youth organizations in the past, I would like to note that today a completely different atmosphere is felt in this palace: an atmosphere of freedom, an atmosphere of liberty. Young people, I repeat, speak their hearts freely, as they wish. That formalism, stamp, and standard is already being eliminated. This is very gratifying. The gratifying aspect is that in this difficult period, a difficult period in the life of our republic, young people look at life and the future with great optimism, are determined to live, create, think about big problems, and put forward big problems...” Resolution of the UN General Assembly on 17th December 1999: By its resolution dated December 12, August 12 was declared International Youth Day. World Youth Day is an event for young people organized by the Catholic Church in 1985 at the initiative of Pope John Paul II. Its concept was influenced by the Light of Life Movement, which has existed in Poland since the 1960s. Since the establishment of Youth Day, a new stage of development of the country's youth has begun. In the postmodernist era, youth are making worthy contributions to the development of humanity both in the country and in various regions of the world. 

The legislative acts and state programs adopted regarding the country's youth have formed a serious concept in this area. In this regard, within the general concept, the youth of Archut (Ardıc) of the historical Pambak district of Western Azerbaijan have also formed their own development concepts.
This concept forms the composition of the all-Azerbaijani youth concept. While still living in Western Azerbaijan, before becoming refugees, the youth of Ardıç permanently connected their lives with the country of Azerbaijan. Higher and secondary specialized education mastering various professions was the decisive means in determining this factor. The concept of the youth of the 20th century Archut was consistent with the concept of Azerbaijan at that time and benefited from it. This process continues today. Archut youth play an active role in the public life of the country. They make their worthy contribution to the realization of the all-Azerbaijani concept. It is known that each person, each individual, is a representative of his native land. The native land is an embodied whole, a unity, a unifying and binding means, an element. It is the carrier of the natural spirit of the land.  A person, an individual, is the embodiment, the reality, of the elements of the native land, the climate, the space, and the environment. Because a person is an individual, a being in whom the elements of that land, space, environment—in this respect, the climate, flora and fauna, the lithosphere and hydrosphere, and atmosphere—are embodied. A person is the ethno-cultural carrier of his or her native land. He or she is a component of the social structure. He or she is the carrier of elements that express culture. Furthermore, he or she is an element of communication and connection. Thanks to exchanges, the cultural whole of the space is formed by the transmission of spiritual elements. From here, a community, society, people, and nation are formed. A community and people are the unity of ethno-cultural elements that speak the same and different languages and are connected to the space. 
When a person is born as an individual, he becomes not only a biological carrier of his heritage but also a gathering, attractive, and enticing element of the environment from time to time. Because he feeds on the environment and adopts its properties. A person creates habits with his actions and behaviors and thus participates in the formation of the properties of his society. A person who is a representative of a certain place, an individual creates the identification of that place with the properties he carries. It is as if he becomes a carrier whole that confirms his identity. The young people who were born and raised in Archut also draw the spirit of the tribe and village to themselves, playing the role of predecessors of their successors. This process continues today. The native village, which was left in the hands of strangers, also retains its existence on the shoulders, deeds, and hearts of its former youth. As a person grows up, he becomes a source and a locomotive, a train that carries morality and aesthetics. He keeps alive and passes on what he receives from his generation, time, and place.  Humans are by nature adopters of habits and also transmit them, participating in exchange. The environment is formed from this exchange. From this perspective, humans play the role of a creative and constructive element, subject, and party in the environment. (Note: Before the forced displacement, the youth of Ardıc expressed their creativity both in the village and in other settlements of the country. In this way, they affirmed themselves. They carried the name of the village with honor and dignity. They represented Ardıc  with dignity in their communities and other public and social structures. Not only that, but they also applied what they received from other communities in Ardıc. They honored and proudly preserved the concept of “Archut origin.” Creativity and constructive abilities are not only natural but also based on talent, knowledge, and skills.
Life habits are improved with labor experience, and this improvement process becomes a school in itself. (Note: Along with the school of education and culture, the social school of Ardıc  also provided strong training. The knowledge and skills acquired in education were also applied in society. Also, moral norms were presented and developed in the social school. In short, secondary school education and social training formed a harmony. In this regard, it should be accepted that teenagers and youth, who are the leading force of society, have a harmonically based conductive, transmitting, and connecting function. This layer further improves what it has inherited, increases its earnings, and enriches the background of society. As youth improves, it increases its strength and presents its benefits in a consistent and sequential manner. Youth performs its service on the path of life and passes the baton to the next generation. The movement of youth, its dynamics characterized by quantitative and qualitative changes, and the universally changing background are developments in themselves.  (Note: Archut youth were very active. 
 They chose the strategy of using the knowledge they had acquired at a high level. They aspired to affirm themselves in the public and social environment of a large country. Not only that, but they raised the name of the village to heights. Likewise, they adequately presented the socio-economic world of the village to the central and local authorities and were proud of this. Close participation in the construction of society and self-affirmation were the main credo and criterion. Archut youth was proud of its participation and felt proud of this. Youth development can be understood as a change that occurs with the enrichment of its spiritual elements and mental values. The richness of the youth's ideological base, their realistic views on society and life, and the systematization of these views form a concept in itself, a set of ideas. The concept of youth development reflects numerous ideas, proposals, and initiatives from a theoretical point of view. With this concept, youth creates demand and supply in itself.  The potential of youth is the absolute answer to the satisfaction of the demand and need criteria. Youth reaction is a natural instinct, and adequacy is a condition. Youth cannot keep itself out of the processes and sees itself in the flow of processes. It also shapes the flows. (Note: Archut youth played the role of a source of avant-garde ideas in society. They closely participated in the Soviet construction, as well as in the life of Azerbaijan and Armenia. In this way, they pursued the goal of deeply absorbing culture.
It also instilled culture itself. Youth creates demands from itself and responds to those proposals, implementing the provision of proposals. In this regard, youth is a great force. Youth as a group is always flexible and active. Its nature is such that it is in search of innovation. It constantly pursues a strategy to gain elements. Youth is mobile. (Note: Archut youth were also in search of innovation both in their villages and in other places thanks to the knowledge they acquired. Gains and achievements were the meaning. Obtaining technical means and taking advantage of them had become the main strategy and tactic. They widely participated in the mechanization of labor in agriculture and made great efforts in mastering agricultural technology. Innovations are in the change of form and essence, and also in maintaining the essence by changing the form. Youth stands at the central force of these processes.  Youth, which expresses positive human qualities such as perseverance, dignity, fighting spirit, determination, willpower, bravery, steadfastness, unwaveringness, strength, dignity, skill, principledness, positivity, stubbornness, irreversibility, etc., and completes the personality, and embodies the foundations of order and systematicity, combines such qualities and traits with qualities such as agility and diligence. Youth becomes a multifunctional whole dynamic apparatus. 
Youth puts its creative and constructive qualities on the air, on the stage. It presents them. In this way, it protects and strengthens its self, ego. Youth always chooses the strategy and goal of being at the center of the pride and dignity of the country and the people.  (Note: The youth of Ardıc chose the strategy of gaining influence in the region, being distinguished, gaining fame, coming up with guiding ideas, and quickly adopting modernity. This strategy and program were successfully achieved. The achievements were serial and consistent. The youth of Archut were active participants in the technical revolution and the construction boom of the 60s-80s of the 20th century. In this respect, a person, an individual, is an expression of the culture of the tribe, the village. Identity, identification, is determined through carriership. It is known that each person is born in a country. He accepts the elements that make up the spirit of the place where he was born. By realizing those elements, he expresses the properties of his homeland in a foreign space.
Even though the residents of the village of Ardıc have been living abroad, they have kept their spirit the same, basically unchanged, and have not lost their constituent elements over the past 37 years. Children, teenagers, and young people of Ardıc origin have become carriers of the elements they have received from their elders. It is a prerequisite to being like adults to accept positive qualities and the baton from them. The youth of Archut constantly chose the tactic of growing up in age, growing up in deeds, and growing up in positions, and set themselves the goal of rising to certain levels. Growing up and gaining influence, being counted and selected in society, and being pointed at was an honor. Being represented in highly responsible positions was a great honor and increased the scale of services. High positions created opportunities for the maximum realization of the talents and skills of the village's youth. Since youth is an energetic class, the concept of youth development encompasses numerous ideas. These ideas are related to the individual, person, society, state, and humanity.  The concept of development includes elements of development, movement, and dynamics in a coherent manner. Movement, change, transitions of form and content and gains, background and content, and changes in environment are related to the conditions of development. Development reflects the foundations of constructive thoughts that express themselves in creativity and construction. Colorful, nuanced, and systematic embodiment, as well as systematic appearance, order, and discipline, express the foundation and basis of development. 
 The plane that arises when the ideas of youth replace each other forms the development environment. The development environment contains the foundations of development formulas. Order and discipline, which constitute the essence of the system of the concept of development, are a morality. This order and discipline in itself expresses beauty and seriousness. When chromatic elements are involved in order and discipline, beauty is obtained from the harmonious, appropriate synthesis of colors and shades. This beauty enriches the soul. It nourishes the soul. It soothes the soul and gives aesthetic pleasure to the soul.  Morality corrects the individual and determines the measuring factor in attitudes and relationships. The processes of correction reveal simplicity. It also reveals the foundations of serving the spiritual wealth of the young. Archut (Ardıc) youth, by setting science, education, and morality as a requirement and condition, fulfilled the function of removing templates from itself, and this trend continues today. The embodiment of development serves the enrichment of the soul. The development of children, adolescents, and young people of the village of Archut in a healthy spirit was the main condition. A healthy upbringing was the basis of a healthy spirit. A healthy upbringing formed the basis of serious ethics and included healthy views.
The main condition was the effective use of the potential of youth by the individual and society. Connecting youth to life in a meaningful way was one of the priority goals, duties, and obligations of parent and teacher education. Raising healthy youth was the dream of every family and school. Healthy adolescence and youth expressed the foundations of a healthy heritage and tradition. The science, education, enlightenment, worldview, morality, and aesthetics of youth together completed the concept of youth.  (Note: Archut youth formed its own concept in the listed areas.) In the village, it was an important condition for children, teenagers, and young people to replace each other in a healthy way. Young people had to live by adding innovations to life. At the same time, preserving the old, owning the heritage, and remaining loyal were their main duties and obligations. Young people had to be cultured, demonstrate well-mannered behavior. Young people had to know the place of the elderly and the young. The requirement was also that they had to spend their lives happily. Youth and adolescence had to add colors to life and enrich the spirit of the village. In this regard, it should also be related to goals and tasks.) One of the famous theses and slogans regarding the development of children, teenagers, and young people in the village of Archut was, “If you study well, with excellent grades, education should be at the same time. 
What is the point of studying without it?” Education, beauty, and cleanliness complemented studying. This complementarity in itself provided the composition of the personality.  Juniper raised people who were dignified in thought and deed, steadfast, valuable, trustworthy, reliable, and possessed other qualities. Teachers were the main central elements of education, and especially public education. Family education was complemented by teacher education in the village. There was a special form of friendship between young people in the village. This friendship consisted of fraternization. According to one of the old teachers of the village, Chaltikov Haji Hajimahmudoglu, who was born in Archut on June 15, 1941, Archut had a special form of friendship called “blood brotherhood.” To create this brotherhood, young people would lightly cut their fingers and draw blood, and then they would put the cut wounds together and mix their blood. This was a very serious oath for brotherhood. Juniper Village was one of the leading settlements of Western Azerbaijan. The leading characteristics of the village were related to the pace of development of its population. On the one hand, the village formed a great potential, and on the other hand, it used this potential effectively.  The village had a wide social communication and created a rich socio-cultural structure. This avant-garde feature expressed itself in the potential of the village. Thus, after the second half of the 20th century, a great potential was formed in the village due to education, thanks to personnel and specialists. Agricultural specialists worked in the village, and the village had an advanced administrative management system. The village secondary school provided secular education, and from this education a personnel base covering a wide range of different fields was formed, and specialists were trained. The secondary school provided the basis for higher and secondary specialized schools that train specialists.

The main interests of the youth of that time were science, culture, art, literature, and mastering various technical professions. The study of engineering, medicine, and teaching professions, as well as agricultural techniques, was a priority. The health of the community was the priority goal of the rural community. Comprehensive, multifaceted, and important measures were taken for the physical and moral health of children. Children, adolescents, and young people were involved in physical health. Sports and physical education were widespread. At the same time, mental health was also important. It was the main requirement in the upbringing of young people. The upbringing of children, adolescents, and young people was the main goal of the rural community. At that time, the rural community was understood as an informal union of schoolteachers, elders of the village, and other persons who had influence and had a say in the village. The party and the Komsomol had a great influence on this union. Young people were encouraged to join the Komsomol and the party. The main goal of the policy was to raise a valuable Soviet citizen. 
When living in the village, even children and teenagers in the neighborhood would run away and hide in their homes out of shame when they saw teachers and old people on the street. Children were brought up so strictly that they avoided teachers, parents, and old people. When adults spoke, the younger ones would remain silent and listen carefully. School was a real factor of ethics and aesthetics. The neat clothing of children, teenagers, and youth was formed in high school. The school was a center that glorified aesthetics. The demand was placed on young people to take from adults and learn from them. The period of development of children and teenagers in the village can be divided into two main parts: the period before 1988 and the stage after 1988. The stage of refugeeism after 1988 became more complex and took on the responsibility of preserving values. Youth firmly held the acquired values in their hands and continue to keep them with them to the present time. New conditions and new realities have revealed new demands.  

Keeping up with new realities became the main task and responsibility of the youth of Archut. Carrying new realities responsibly on their shoulders was the main task of the youth of the village. It was set as a task.
To be resumed    
Elshan Nasibov  (Elshan Ardıc) 
Political scientist, writer and publicist. Founder of the “ARDIC” Movement. Implementation of the Western Azerbaijani Community